Φιλαρμονικές της Κέρκυρας

Οι Φιλαρμονικές της Κέρκυρας

  

     Η Κέρκυρα, ειδικά μετά τα μέσα του 19^ου αι., αποτελεί ένα πρότυπο ανάπτυξης και μουσικής καλλιέργειας για ολόκληρο τον Ελλαδικό χώρο. Οι καρποί της πρώτης Φιλαρμονικής Εταιρίας του νησιού, έπεσαν σε γόνιμο έδαφος. Εδώ και αρκετά χρόνια ο μέσος Κερκυραίος συνήθως έχει ασχοληθεί (σε μικρή κυρίως ηλικία), για κάποιο μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα έμπρακτα με τη μουσική εκτέλεση και πρακτική. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την εξοικείωση των νέων με τη μουσική και την καλλιέργεια θαυμασμού προς αυτή σε όποιο επίπεδο και αν τη γνωρίσουν.

    Όλες οι Φιλαρμονικές του νησιού είναι αφιλοκερδείς εταιρίες, σε αρκετές από αυτές οι δάσκαλοι δεν έχουν καθόλου οικονομικές απολαβές και οι μαθητές δεν έχουν καμία οικονομική υποχρέωση.

 “Φιλαρμονική Εταιρία Κερκύρας”

   Ξεκινώντας το 1837, οι καλλιτεχνικές, πνευματικές και ορισμένες πολιτικές προσωπικότητες της Κέρκυρας, ένωσαν τις δυνάμεις και τα κοινά τους οράματα και κατέληξαν στην ίδρυση Φιλαρμονικής με το όνομα “Φιλαρμονική Εταιρία Κερκύρας”, στις 12 Σεπτεμβρίου του 1840. Ο μουσουργός Σπυρίδωνας Ξύνδας, ο Πέτρος Κουαρτάνος, ο Ιωάννης Καλλονάς (και άλλοι) ήταν τα ιδρυτικά μέλη της πρώτης Φιλαρμονικής Εταιρίας. Μονίμως Πρόεδρος ορίσθηκε ο Νικόλαος Χαλκιόπουλος Μάντζαρος. Η πρώτη δημόσια εμφάνιση της νέας Φιλαρμονικής είχε ήδη γίνει την 1^η Απριλίου του 1841, συνοδεύτηκε από έντονους επευφημισμούς και ενθουσιώδες κλίμα. Τα χρώματά της είναι το κόκκινο και μπλε. H“Παλαιά” ή η “Kόκκινη Φιλαρμονική όπως συνηθίζουν να την αποκαλούν οι Κερκυραίοι – είναι η παλαιότερη Φιλαρμονική στο νησί αλλά και σε ολόκληρη την Ελλάδα. Είναι η μπάντα που απέδωσε τον Ολυμπιακό Ύμνο του Σπύρου Σαμάρα στους πρώτους Σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 στην Αθήνα. Η Φιλαρμονική Εταιρία Κερκύρας, εκτός του γεγονότος ότι αποτέλεσε την απαρχή μιας τεράστιας για τα Ελληνικά δεδομένα μουσικής Εταιρίας, έθεσε και τα θεμέλια για μια ευρύτερη “Μουσική Σχολή”, μια Ακαδημία όπως την οραματιζόταν ο Ν. Μάντζαρος. Έτσι ο κανονισμός λειτουργίας της Φιλαρμονικής προέβλεπε εκτός των άλλων και τμήματα σχολών Χορωδίας, Θρησκευτικής Χορωδίας, Εγχόρδων, Πιάνου, Αρμονίας, Αντίστιξης, Μορφολογίας κλπ.

    Η Φιλαρμονική σήμερα διατηρεί Σχολές Οργάνων, Τμήμα Νεανικής Μπάντας (Μπαντίνα), Τμήμα Ορχήστρας Πνευστών, Κουαρτέτο Χάλκινων Πνευστών, Τμήμα Μουσικής Δωματίου, Τμήμα Ορχήστρας Τζαζ, Τμήμα Φωνητικής και Τμήμα Επιδείξεων. Μετέχουν περίπου 350 άτομα, ενώ στο Τμήμα Επιδείξεων περίπου 150. Έχει εκπροσωπήσει την Κέρκυρα και τη χώρα μας σε Διεθνείς Διαγωνισμούς, όπου έχει αποσπάσει δεκάδες τιμητικές διακρίσεις.

“Φιλαρμονική Εταιρία Μάντζαρος”

   Ο φιλελευθερισμός σε συνδυασμό με την ανάγκη για “ψυχαγωγία της εργατικής τάξης”οδήγησαν στην ίδρυση μιας δεύτερης μπάντας με όνομα: “Φιλαρμονική Εταιρία Μάντζαρος” ή σε αντιδιαστολή με την παλιά, “Nέα” Φιλαρμονική. Η αρχική ονομασία στα πρακτικά 21 Ιουνίου 1890 ήταν “Ψυχαγωγικός Συνεταιρισμός εν Κέρκυρα”. Στις 8 Νοεμβρίου του ιδίου χρόνου όμως μετονομάζεται σε “Μουσικός Σύλλογος Μάντζαρος” και πρώτος Πρόεδρος ορίζεται ο Λεωνίδας Βλάχος. Τέλος, στις 18 Νοεμβρίου του ιδίου πάντοτε χρόνου, η ονομασία του Συλλόγου αλλάζει ξανά, και από τότε παραμένει ως “Φιλαρμονική Εταιρία Μάντζαρος”. Η πρώτη της εμφάνιση φαίνεται πως πραγματοποιήθηκε στη Λιτανεία του Αγίου Σπυρίδωνα, το Πρωτοκύριακο του Νοεμβρίου του 1891, με 40 μουσικούς. Τα χρώματά της είναι το κυανό και το λευκό. Η “Φιλαρμονική Μάντζαρος” ήταν εκείνη που ανέκρουσε τον Εθνικό Ύμνο στην Τελετή Έναρξης των Ολυμπιακούς Αγώνων του 1896 στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη Φιλαρμονική στην Ελλάδα που ενέταξε γυναίκα μουσικό στο Σώμα της (1954). Η Φιλαρμονική έχει τιμηθεί με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, την ανώτατη Πνευματική Διάκριση στη χώρα μας αλλά και με τιμητικό βραβείο στο Φεστιβάλ Φιλαρμονικών της Βιέννης το 1996. Η Φιλαρμονική διατηρεί Σχολές Οργάνων, Τμήμα Νεανικής Μπάντας (Μπαντίνα), Τμήμα Φωνητικής και Τμήμα Επιδείξεων. Στη Φιλαρμονική μετέχουν περίπου 300 άτομα, ενώ στο Τμήμα Επιδείξεων περίπου 120.

“Φιλαρμονική Εταιρία Καποδίστριας”  

    Η “Φιλαρμονική Εταιρία Καποδίστριας”ιδρύθηκε πολύ αργότερα των πρώτων δύο, μόλις το 1980. H πρώτη της εμφάνιση έγινε στις επίσημες εκδηλώσεις της Πρωτοχρονιάς του 1980, με 45 μουσικούς. Τα χρώματά της είναι το μαύρο και το έντονο κόκκινο. Τα χρώματά της είναι το μαύρο και το έντονο κόκκινο. Η χειμερινή και η θερινή στολή αποτελείται από κόκκινο σακάκι με μαύρη ζώνη και μαύρο παντελόνι με κόκκινη ρίγα. Το κράνος είναι χρυσαφί με λοφίο από κόκκινα κορδόνια.

   Η Φιλαρμονική διατηρεί Σχολές Οργάνων, Τμήμα Νεανικής Μπάντας (Μπαντίνα), Τμήμα Ορχήστρας Τζαζ, Τμήμα Μαζορετών και Τμήμα Επιδείξεων. Στη Φιλαρμονική διδάσκουν αφιλοκερδώς 25 δάσκαλοι ενώ οι μαθητές είναι περίπου 250 άτομα. Στο Τμήμα Επιδείξεων μετέχουν περίπου οι 100.

~Εκτός των 3 Φιλαρμονικών Εταιριών της πόλης, υπάρχουν 14 ακόμη στην ύπαιθρο της Κέρκυρας:

i.) “Φιλαρμονική Ένωση Κοινότητας Γαστουρίου”ή “Η Ομόνοια”: Η αρχαιότερη
φιλαρμονική εκτός της πόλης της Κέρκυρας είναι ιδρυθηκε στις 10                     Μαρτίου του     1898. Η μπάντα αυτή έχει τιμηθεί με το πρώτο βραβείο του       Διαγωνισμού                 Φιλαρμονικών της Ν. Φιλαδέλφειας (1997).

    Στολή: Μπλε σκούρο – κόκκινο

ii.) “Φιλαρμονική Εταιρία Κοντοκαλίου”: Είναι η νεώτερη μπάντα του νησιού,     και        ιδρύθηκε το 1997, ενώ είχε ξεκινησεί το 1990 ως παιδική χορωδία     και μπάντα. Η πρώτη της εμφάνιση έγινε στον Επιτάφιο της Αγίας Τριάδας στο Κοντόκαλι το 1995 και σήμερα διατηρεί στις τάξεις της περίπου στα σαράντα παιδιά που μαθαίνουν μουσική. 

    Στολή: Μπλε σκούρο - Μπορντώ – Γκρι

iii.) “Φιλαρμονικός Σύλλογος Σκριπερού”: ιδρύθηκε στις 3 Μαίου του 1909 και αυτός ως μετεξέλιξη χορωδίας. Φημίζεται ιδιαίτερα γιατί υπήρξε ένας από         του κύριους τροφοδότες των Φιλαρμονικών των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Η πρώτη εμφάνιση έγινε στις 25 Μαρτίου 1911 στο Σκριπερό. Έχει κάνει εμφανίσεις σε άλλες πόλεις της Ελλάδας και το εξωτερικό.

     Στολή: Μπλε σκούρο - Πράσινο – Άσπρο

iv.)  “Φιλαρμονική Αδελφότης Λευκιμμαίων”: Ιδρύθηκε στις 25 Μαίου του           1910, από τη Μουσική Καλλιτεχνική Ένωση Λευκιμμαίων. Η Φιλαρμονική αυτή διαλύθηκε το 1915 λόγω των Βαλκανικών πολέμων και επανιδρύθηκε το 1961.

v.) “Φιλαρμονική Εταιρία Λευκίμμης”: Η δεύτερη Φιλαρμονική της Λευκίμμης     ιδρύθηκε το 1911 με την επωνυμία “Μουσικός Σύλλογος Απόλλων” και το 1953 μετονομάστηκε. Η Φιλαρμονική συμμετέχει σε πολιτιστικές εκδηλώσεις κυρίως στην Κέρκυρα αλλά και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας ενώ έχει δώσει παραστάσεις και στο εξωτερικό. 

     Στολή: Μπλε σκούρο - Πράσινο

vi.) Φιλαρμονική Άνω Κορακιάνας “Σπύρος Σαμάρας”: είναι μία από της σημαντικότερες φιλαρμονικές του νησιού και ένα από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά σωματεία. Ιδρύθηκε το 1958. Ύψιστη διάκριση το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών το 2000. Σκοπός της Φιλαρμονικής είναι η διατήρηση και βελτίωση των πολιτιστικών στοιχείων της Κέρκυρας διδάσκοντας μουσική τέχνη, θέατρο, χώρο και άλλα εικαστικά. Η Φιλαρμονική διατηρεί σχολές Θεωρίας , Ρυθμικού - Μελωδικού Σολφέζ καθώς και τμήματα πολλών μουσικών     οργάνων.

    Η χειμερινή και η θερινή της στολή έχει χρώμα σκούρο μπλε με κίτρινη              διακόσμηση. Το κράνος είναι ασημί με λοφίο από σκούρα μπλεκίτρινα              φτερά.

vii.) Δημοτική φιλαρμονική Θιναλίων: Οι μαθητές της ξεπερνούν τους 100. Από την έναρξη της συμμετέχει ενεργά στις δημόσιες εκδηλώσεις της περιοχής. Και διαθέτει πολυπληθή συλλογή μουσικών οργάνων. Επιπρόσθετα, κατά το διάστημα 1997-1999 δημιουργήθηκε ένα μουσικό αρχείο 100 έργων που αυξάνεται συνεχώς. 

    Στολή: Κόκκινο - Μπλε σκούρο

viii.) Φιλαρμονική Ένωση Λακώνων Άγιος Νικόλαος:  Από το 1992 συμμετέχει σε όλες τις θρησκευτικές εκδηλώσεις του νησιού. Απαρτίζεται από 45 μουσικούς και 90 μέλη.
      Στολή:  Μπλε σκούρο – Μπορντώ

ix.) “Φιλαρμονική Καρουσάδων”: Σήμερα απαρτίζεται από 100 άτομα               εκπαιδευτικούς και μαθητευόμενους. 
      Στολή: Μπλε σκούρο - Κίτρινο – Κόκκινο

x.) “Φιλαρμονική Αυλιωτών”: Δραστηριοποιείται σε παραδοσιακές εκδηλώσεις του χωριού και της πόλης της Κέρκυρας. Η Φιλαρμονική αποτελείται από 70 μέλη και διαθέτει πλούσιο αριθμό μουσικών οργάνων.
    Στολή:  Μαύρο - Κόκκινο

xi.) “Φιλαρμονική Λιαπάδων”: Ο σκοπός της Φιλαρμονικής είναι η μουσική       διαπαιδαγώγηση των νέων του χωριού καθώς και πολιτιστική εξέλιξη του χωριού. 

      Στολή: Μπλε σκούρο – Πράσινο

xii.) “Φιλαρμονική Σιναράδων” (Ίδρυση: 1^η Απριλίου του 1962).

xiii.) Η Φιλαρμονική Εταιρία του χωριού Άγιος Ματθαίος “Λορέντζος Μαβίλης”.

  

Φιλαρμονική

   Κάθε χρόνο η Φιλαρμονική δέχεται 50-70 άτομα. Εγγράφονται κυρίως παιδιά η πλειοψηφία των οποίων βρίσκεται στην ηλικία των 9 ετών (Τρίτη Δημοτικού). Ύστερα από λίγο καιρό, αφού μάθουν μουσική θεωρία τους δίνονται όργανα από τη φιλαρμονική. Εάν θελήσουν στο μέλλον, κι εφόσον υπάρχει η δυνατότητα, μπαίνουν στη διαδικασία αγοράς δικού τους οργάνου. Μόλις φτάσουν σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων, τα παιδιά μπορούν να γίνουν μέλη της ορχήστρας και να συμμετέχουν στις κοινωνικές δράσεις της φιλαρμονικής. Οι νέοι μουσικοί μαθαίνουν από τους παλαιότερους κατά τη διάρκεια των προβών, οι οποίες γίνονται σποραδικά και σε ομάδες.

 Στις Λιτανείες, τις κυριότερες γιορτές της Κέρκυρας, κομμάτια μικρής διάρκειας παίζονται σε επανάληψη από όλες τις φιλαρμονικές. Στη λιτανεία της Κυριακής των Βαΐων, η οποία είναι και η σημαντικότερη, μικροί και μεγάλοι βγαίνουν στους δρόμους φορώντας στολές με το αντιπροσωπευτικό χρώμα της φιλαρμονικής τους και γεμίζουν τα καντούνια με μουσική. Συνήθως οι φιλαρμονικές συνεργάζονται μεταξύ τους και δίνουν συναυλίες.

 Κυριότερη πηγή εσόδων είναι οι χορηγίες, οι οποίες δαπανώνται με σκοπό την αγορά νέων οργάνων και στολών, συντήρηση των παλαιών, διεξαγωγή συναυλιών κ.α.

Πηγές

enosieptanision.gr
 corfueaster.gr

Δήμου Ευγενία

Ντίκινς Στεφανία

Γραμματίκα Ελένη
Τράκου Άννα

Κίσσιος Αίγισθος-Γιώργος

Τιμοθεϊδης Γιάννης